حضور پیاپی مقامات دولت ترامپ در اورشلیم طی هفته گذشته برای اطمینان از پایبندی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، به آتشبس در غزه، باعث شد که بسیاری از رسانه ها و کارشناسان سیاسی، از مرحله متمایز و جدیدی در رابطه آمریکا و اسرائیل بهویژه در رابطه بین رهبران این دو کشور، سخن بگویند.
در دوره اول ریاستجمهوری ترامپ، او نتانیاهو را با هدایای سیاسی تحتالشعاع قرار داد، از جمله به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل و به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر بلندیهای جولان.
در اوایل دوره کنونی خود نیز، آقای ترامپ نتانیاهو را تحمل کرد و برای مدت کوتاهی به خیالپردازیهای راستگرایان اسرائیلی برای تخلیه و توسعه نوار غزه به عنوان «ریویرای» خاورمیانه دامن زد. سپس در ماه مارس وقتی که نتانیاهو آتشبس با حماس را شکست، از او حمایت کرد و در ژوئن با اعزام بمبافکنهای B-2 برای حمله به تاسیسات هستهای ایران، حمایتی کاملاً جدید و در سطحی بیسابقه از اسرائیل به عمل آورد.
رویون حزان، استاد علوم سیاسی در دانشگاه عبری اورشلیم، در مورد ترامپ می گوید: «عبارتی که در اسرائیل استفاده میشد این بود که او برای ما کار میکند. همه فکر میکردند که ترامپ کلماتی را به زبان میآورد که نتانیاهو برایش نوشته است.»
اکنون دیگر اینطور نیست. در عوض، ترامپ به طور فزایندهای از نتانیاهو ابراز ناامیدی می کند. یکی از نمونههای اولیه، فوران ترامپ علیه نتانیاهو در پی حمله هوایی اسرائیل به ایران در ماه ژوئن، پس از برقراری آتشبس در آن جنگ ۱۲ روزه بود.
پس از حمله هوایی ناموفق اسرائیل به مذاکرهکنندگان حماس در قطر در ماه گذشته، ترامپ در جلسهای با نتانیاهو در اتاق بیضی کاخ سفید، او را مجبور کرد با نخستوزیر قطر تماس بگیرد و عذرخواهی کند.
جرد کوشنر، داماد رئیسجمهور، در مصاحبهای با برنامه «۶۰ دقیقه» در ۲۰ اکتبر توضیح بیشتری داد. او گفت: «فکر میکنم او احساس کرد که اسرائیلیها تا حدی در کارهایی که انجام میدهند از کنترل خارج شدهاند، و زمان آن فرا رسیده که قاطع باشد و آنان را از انجام کارهایی که به نظر او به نفع منافع بلندمدتشان نیست بازدارد.»
این افشاگری فوقالعادهای از سوی کوشنر بود که نشان میداد به اعتقاد ترامپ، نتانیاهو به نفع اسرائیل عمل نمیکند.
ترامپ سپس نتانیاهو را وادار کرد تا با طرح صلح غزه او موافقت کند و یک روز بعد به آکسیوس گفت: «او نباید با این طرح مشکلی داشته باشد. هیچ انتخابی ندارد. باید با چیزی که من می گویم کنار بیاید.»
اما با وجود تمام این سخنان، ترامپ و دستیارانش همچنان از اسرائیل حمایت میکنند، این چیزی است که ترامپ در سفر خود به اورشلیم در این ماه به وضوح نشان داد. او همچنان حماس را در صورت عدم پایبندی به تعهد خود برای بازگرداندن تمام اجساد اسرائیلیها، با اقدامات شدید تهدید میکند.
اما رئیسجمهور فقط در رابطه با غزه برتری خود را بر نتانیاهو اعمال نکرده است. ترامپ در مصاحبهای با مجله تایم، در پاسخ به این سوال که آیا معتقد است مروان البرغوثی -چهره محبوب فلسطینی که در سال ۲۰۰۴ به اتهام نقش داشتن در حملاتی که پنج نفر را کشت، به عنوان تروریست محکوم شد- باید از زندان اسرائیل آزاد شود یا خیر، پاسخ داد.
البرغوثی در میان ۲۵۰ زندانی فلسطینی که به حبس ابد محکوم بودند و اسرائیل در ازای آزادی گروگانهای اسرائیلی آزاد کرد، نبود. ترامپ گفت که او صرفا در مورد ایده آزادی آقای البرغوثی بحث کرده است و افزود: «در این مورد من تصمیم خواهم گرفت؛ من، نه ما.»
ترامپ همچنین با عباراتی هرچه قاطعتر، ایده الحاق کرانه باختری توسط اسرائیل را رد کرده است. الحاق کرانه باختری هدف دیرینه شرکای راستگرای ائتلافی نتانیاهو است و از زمانی که تعدادی از کشورها ماه گذشته کشور فلسطین را به رسمیت شناختند، در داخل اسرائیل، الحاق این بخش حمایت بیشتری به دست آورده است.
ترامپ در مصاحبه با تایم گفت: «این اتفاق نخواهد افتاد. اگر چنین اتفاقی بیفتد، اسرائیل تمام حمایت ایالات متحده را از دست خواهد داد.»
تلاش آمریکا برای حفظ آتشبس در غزه نیز به نظر میرسد نتانیاهو را محدود کرده است.
در عرصه عمل، مقامات اسرائیلی در حال عادت کردن به ترتیب جدیدی هستند که در آن همتایان آمریکاییشان به نظر میرسد نقشی قاطعتر در حفظ آتشبس ایفا میکنند. هنگامی که اسرائیل پس از کشته شدن دو سرباز خود در ۱۹ اکتبر، تهدید کرد که تمام کمکهای بشردوستانه به غزه را متوقف کند، این دستور در عرض چند ساعت لغو شد و روز بعد کامیونها کمک را به غزه بردند. گزارشهای رسانههای خبری اسرائیل، این بازگشت (لغو تصمیم) را به مداخله آمریکا نسبت دادند.
نظر شما